M360 – Budnek mieszkalny o obniżonej energochłonności
Data: Kwiecień 2023
Etap: Konkurs Architektoniczny
Autor koncepcji: Wojciech Młynarczyk
Wizualizacje: Piotr Zieliński
Nagroda: Nagroda w konkursie SARP
Budynki odpowiadają za 38% światowych emisji CO2, przy czym 28% pochodzi z eksploatacji budynków, a pozostałe 10% spowodowane jest zużyciem energii niezbędnej do produkcji materiałów i technologii wykorzystywanych w budownictwie (“2020 Global Status Report for Buildings and Construction: Towards a Zero-emission, Efficient and Resilient Buildings and Construction Sector”). Statystyka ta ilustruje prawie trzykrotnie większy udział operacyjnego śladu węglowego niż wbudowanego śladu węglowego w cyklu trwania budynku.
W celu obniżenia energochłonności budynku, koncepcja projektowa zakłada maksymalne ograniczenie operacyjnego śladu węglowego, przede wszystkim dzięki wykorzystaniu pasywnych zysków energetycznych, zwiększonej pojemności cieplnej przegród zewnętrznych oraz zastosowaniu ponadnormatywnych kryteriów izolacyjności termicznej na poziomie budownictwa pasywnego. Wbudowany ślad węglowy redukuje się pozbawiając budynek w całości dociepleniowych powłok syntetycznych stosując jedynie prefabrykowane komponenty z betonu komórkowego uwzględniając na etapie ich produkcji surowiec pochodzący z recyklingu.
Wychodząc naprzeciw postulatom zrównoważonego budownictwa oraz gospodarki w układzie zamkniętym opracowana koncepcja zakłada ścisłą modularność konstrukcji, dając możliwość pełnej prefabrykacji komponentów budynku. Dzięki wykonaniu komponentów budynku poza placem budowy ogranicza się m.in. energię, czas oraz ilość odpadów powstających w wyniku jego wznoszenia. Prefabrykacja oraz ścisła modularność budynku ułatwia jego adaptację do zmieniającego się otoczenia społeczno-ekonomicznego, wydłuża jego cykl życia oraz redukuje nakłady związane jego bieżącym utrzymaniem i konserwacją.
Budynek zaprojektowano z myślą o tworzeniu kwartałów zabudowy mieszkaniowej w strefach podmiejskich w ramach przeciwdziałania ich niekontrolowanemu rozrostowi. Niemniej koncepcja projektowa poprzez m.in. elastyczność z zakresie lokalizacji loggii bądź tarasów na ostatniej kondygnacji, może być dostosowana swoim charakterem do lokalizacji o zróżnicowanym kontekście i intensywności zabudowy.
Budynek sytuuje się w otoczeniu zieleni wysokiej zlokalizowanej od wschodniej i zachodniej strony budynku. Drzewa liściaste będą naturalnym regulatorem mikroklimatu mieszkań w cyklu rocznym, chroniąc wnętrza przed nadmiernym przegrzewaniem w sezonie letnim. Zagospodarowanie terenu poprzez zwiększenie bioróżnorodności, tworzenie mikrosiedlisk dla owadów i ptaków, retencję wody opadowej, wprowadzenie zielonych dachów i znacznej liczby zacieniających drzew, stanowi odpowiedź na współczesne wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi i środowiskowymi.
Planuje się, że część infrastruktury niezbędnej do obsługi budynku będzie współdzielona w ramach zespołu zabudowy m.in. pomieszczenie na odpady, stacja transformatorowa oraz tereny rekreacyjne w tym przeznaczone dla zabaw dzieci. Budynek sytuuje się dłuższym bokiem równolegle do osi północ południe z możliwością odchylenia ± 30%. Taka orientacja maksymalizuje pasywne zyski energetyczne w budynku oraz zapewnia właściwe nasłonecznienie pomieszczeń mieszkalnych.
Budynek rozplanowano w oparciu o prostopadłościenny moduł o boku 360 cm i wysokości 297 cm. Trzon komunikacyjny o proporcjach 1×5 modułów budynku stanowi centralny element układu, wokół którego zorganizowano modularne jednostki mieszkalne. Trzon komunikacyjny wyposażono w podnośnik hydrauliczny udostępniając wszystkie kondygnacje budynku dla osób z niepełnosprawnościami.
Na dachu planuje się budowę ogrodów społecznych, zapewniając mieszkańcom możliwość uprawy podstawowych ziół, warzyw i owoców. Ogrody będą dodatkowo miejscem rekreacji oraz interakcji sąsiedzkich budując kapitał społeczny lokalnej społeczności. Zieleń rekreacyjna na dachu będzie miała charakter łąkowy, łatwy w pielęgnacji, niejako kontynuując charakter zagospodarowania terenu. Ponadto dach będzie stanowić miejsce żerowania pożytecznych owadów, założeniem retencjonującym znaczną część wód opadowych, a także znakomity punkt widokowy.
